និយមន័យ (Definition)
-ជំងឺមហារីកថ្លើម កើតឡើង នៅពេលដែលកោសិកាធម្មតារបស់ថ្លើម ក្លាយទៅជាកោសិកាមិនធម្មតា ទាំងរូបរាង និងទាំងមុខងារ។
+Liver cancer develops when normal cells in the liver become abnormal in its appearance and function.

-មហារីកកើតនៅលើកោសិកាសាច់ថ្លើម (hepatocyte) ហៅថាជំងឺមហារីកសាច់ថ្លើម។
+Cancer that develops in the normal cells of the liver (hepatocytes) is called hepatocellular carcinoma.

-ជំងឺមហារីក កើតនៅលើបំពង់ទឹកប្រម៉ាត់ (ducts of the liver) ហៅថាមហារីកបំពង់ទឹកប្រមាត់។
+A cancer that arises in the ducts of the liver is called cholangiocarcinoma.

-ជំងឺមហារីកដែលកើតមុនគេនៅលើថ្លើម គេហៅថា Primary liver cancer។
+Cancer that first starts in the liver is called the primary liver cancer.

-ជំងឺមហារីកថ្លើមដែលរាលដាលពីកន្លែងផ្សេង ហៅថា Metastatic liver cancer។
+Cancer that has a spread from other organ is called metastatic liver cancer.

មូលហេតុ/កត្តាប្រឈម (Causes / Risk Factors)
-ស្រា (alcohol)

-ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ (hepatitis B)

-ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទសេ (hepatitis C)

-បរិស្ថាន (environment)
-របបអាហារ (diet)

-របៀបរបបរស់នៅ (lifestyle)

រោគសញ្ញា និង សញ្ញា (Symptoms and Signs)
-ឈឺពោះផ្នែកខាងលើ (upper abdominal pain)

-ស្រកទម្ងន់មិនដឹងមូលហេតុ (unplanned weight loss)

-មិនឃ្លាន (appetite loss)

-ចុះខ្សោយកម្លាំង (weakness)

-ចេញលឿងលើស្បែក ឬក៏ នៅលើភ្នែក (yellowing of the skin or white area of eyes)

-លាមកព័ណ៌ស្លាំង ឬក៏ ព័ណ៌ស (light or white chalk-like stools)

រោគវិនិច្ឆ័យ (Diagnosis)
-ធ្វើតេស្តឈាម រកមើលសារធាតុជីវសាស្រ្ត ដូចជា alfa-fetoprotein (AFP) និង des-gamma-carboxy prothrombin
+Blood test to identify biomarkers such as alfa-fetoprotein (AFP) and des-gamma-carboxy prothrombin ។

-ការថតឆ្លុះដោយ CT scan ឬ MRI
+Conducting imaging studies such as CT scan or MRI

-ច្រឹបយកសាច់ថ្លើមទៅពិនិត្យ
+Conducting liver biopsy.

ប្រភព៖ វេជ្ជបណ្ឌិត សេង ប៊ុនដេត