កំរិត Ph ដីតម្រូវដំណាំ៖
១- ដំណាំចេក
ក្នុងការដាំដំណាំចេកលក្ខណៈដី គឺជាកត្តាមួយដ៏សំខាន់ពោល ដំណាំចេកមានប្រព័ន្ធឫសលូសលាស់ខ្សោយដោយសារមូលហេតុនេះ គឺវារស់នៅ នឹងសមាសភាពមមោក និងអង្គធាតុ រ៉ែផ្សេងៗ ជាពិសេសដំណាំចេកទាមទារបរិយាកាសក្នុងដីល្អប្រសើរ។ ក្នុងករណីដែលដីត្រូវលិចទឹក បរិមាណ អុកស៊ីសែន នៅក្នុងដីថយចុះ។

ក្នុងការជ្រើសរើសដីសំរាប់ដំណាំចេក គេត្រូវជ្រើសរើសដីដែល
-មានជាតិអំបិលច្រើន គឺចំពោះដីដែលមានខ្សាច់ច្រើន០.០៣ភាគរយ (ភាគរយអំបិល)
-ល្បប់ ០.០៥ភាគរយ និង ដីឥដ្ឋ ០.០១ភាគរយ
-Ph ល្អសំរាប់ដំណាំចេកគឺពី ៥.៥-៧។

នៅក្នុងចំការភាគច្រើន ការដាំដំណាំចេក គេតែងជួបប្រទះនូវជំងឺម្យ៉ាងដែលស្លឹកមានពណ៌ខៀវ ចាស់ដែលបណ្តាលមកពីនៅក្នុងដីខ្វះជាតិ ម៉ាញ៉េស្យូម (Mg) ដែលបណ្តាលអោយទិន្នផលថយចុះ ៥០ភាគរយ។ ដើម្បីបន្ថយ ឬបំបាត់ចោលទាំងស្រុងនូវជំងឺប្រភេទនេះចាំបាច់ត្រូវ៖
-បាចជីដែលមាន ជាតិ ម៉ាញ៉េស្យូម (Mg) ដូចជា ម៉ាញ៉េស្យូមស៊ុលហ្វាត(MgSO4) ជាដើម
-បើតាមប្រព័ន្ធ EX-M វិញ ប្រើអាហារបំរុងរុក្ខជាតិ។

២- ដំណាំស្វាយ
ស្វាយ អាចដុះលូតលាស់បានដោយគ្មានការស្រោចស្រពក្នុងរយៈពេល ៣-៤ខែ ។ ដំណាំស្វាយពុំរើសដីទេ គឺវាអាចលូតលាស់បានក្នុងករណីដែលមានទឹកគ្រប់គ្រាន់។ ស្វាយអាចលូតលាស់ល្អប្រសើរនៅទីបរិស្ថានទំនាប និងនៅជិតប្រភពទឹកក។ ស្វាយជារុក្ខជាតិមួយប្រភេទដែលចូលចិត្តកំដៅ។ ក្នុងករណីគ្មានការស្រោចស្រព គេអាចដាំស្វាយនៅកន្លែងដែលមានបរិមាណទឹកភ្លៀង ៥០០-៤០០ម.ម ។ គេបានកត់សំគាល់ឃើញថា ករណីដែលមានបរិមាណទឹកភ្លៀងច្រើនហួស​ហេតុពេកក៏ពុំបង្កអោយមានលក្ខណៈ ល្អប្រសើរដល់ស្វាយដែរ គឺបណ្តាលអោយជ្រុះពន្លកផ្កា។

ការថែទាំដំណាំស្វាយ៖
-ដាក់ជីសរីរាង្គ ឬរ៉ែក្នុងរយៈពេល ១-៤ឆ្នាំ ក្នុងករណីដែលដីខ្សោយជីជាតិខ្លាំង
-មុនពេលភ្លៀងគេដាក់ជីសរីរាង្គ ១០គ.ក្រ ក្នុងមួយដើម និងជីអាសូតមុនពេលចាប់ផ្តើមលូតលាស់ថ្មី
-ក្នុងមួយឆ្នាំ ដាក់ជីបីដង គឺនៅខែមិថុនា កញ្ញា និងវិច្ឆិកា ដោយដាក់ជី NPKCa 14:8:10:2 ឬពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំ NPK 14:8:10:2

-ក្នុងរយៈពេលកំពុងផ្តល់ផ្លែផ្កា គេធ្វើអនាម័យការពារជំងឺដោយកាត់មែកឱ្យស្រឡះ ។ ម្យ៉ាងទៀតនៅដំណាក់កាលដែលស្វាយបានបញ្ឈប់ការលូតលាស់ អាចកាត់មែកចាស់ៗ និងធំៗចោល ដើម្បីឱ្យមែកថ្មីដុះឡើងល្អ និងផ្តល់ផ្លែផ្កាច្រើន ។ អនុវត្តន៍វិធីកប់ជីតាមប្រព័ន្ធ អ៊ី អ៊ិក្ស អិម វាបានផលហើយ។

៣- ដំណាំដូង
ដំណាំដូងអាចលូតលាស់ផ្តល់ផ្លែផ្កាល្អ នៅលើដីដែលមានជាតិអំបិលសើម និងត្រជាក់។ ក្នុងករណីដែលដាំវានៅជិតសមុទ្រ គេទទួលបានទិន្នផលល្អ។ បរិមាណទឹកភ្លៀងដែលល្អប្រសើរសំរាប់ផ្តល់ទិន្នផលខ្ពស់គឺ ១.៥០០-១.៦០០ម.ម ម្យ៉ាងទៀតពុំសូវឱ្យមានរយៈពេលរាំងស្ងួតយូរពេកទេ វានឹងធ្វើឱ្យទិន្នផលថយចុះ។ ក្នុងករណីដែលខ្វះសំណើម ផ្នែកខាងក្រោមនៃស្លឹករបស់វាងាប់ធ្វើឱ្យបាត់បង់នូវសមត្ថភាពកាន់ ផ្លែគឺក្រោយពីក្តឹបបានបន្តិចវាក៏ជ្រុះ ។ ដំណាំដូងអាចលូតលាស់លើគ្រប់ប្រភេទដីទាំងអស់ ប្រសិនបើដីនោះមានស្រទាប់ជីជាតិជ្រៅ។ សីតុណ្ហភាពល្អប្រសើរសំរាប់ការលូតលាស់ និងផ្លែផ្កា ២៥-៣០អង្សាសេ ។

ការដាក់ជីជាកត្តាមួយយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការលូតលាស់នៃដំណាំដូង។ កង្វៈជីប៉ូតាស្យូម គឺមានជាទូទៅដូចនេះគេត្រូវកែលំអជាចាំបាច់ ពីព្រោះជីប៉ូតាស្យូមធ្វើប្រតិកម្មទៅលើកត្តាដែលនាំអោយកើតផ្លែ។ ក្នុងដូងមួយដើមដែលគ្រប់អាយុ ហើយផ្តល់ផ្លែគេដាក់ KCL ១-២គីឡូក្រាម ។

ដើម្បីទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់ នៅតាមបណ្តាលប្រទេសមួយចំនួន ដាច់ខាតនៅក្នុងចំការគេត្រូវធ្វើការ បាចជីសរីរាង្គ និងអសរីរាង្គជាពិសេស ជី N P និង K ។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំគេបាចជី N: 64-90.8គីឡូក្រាម P2O5: 30-40គីឡូក្រាម K2O: 95-138គីឡូក្រាម ក្នុងមួយហិចតា ។
ដើម្បីទប់ទល់នឹងសត្វកណ្តុរ រឺកំប្រុកដែលតែងតែកាត់ក្តឹបដូង គេធ្វើរបាំងអំពី ស័ង្កសី វាយជុំវិញដើមដូង ។

៤- ដំណាំល្ហុង
សីតុណ្ហភាព ល្អប្រសើរសំរាប់ការលូតលាស់ និងផ្តល់ផ្លែរបស់ដំណាំល្ហុងគឺ ២២-២៨ អង្សាសេ ។ ក្នុងករណីដែលសីតុណ្ហភាពចុះដល់ ១៥-១៧ អង្សាសេ ដំណើរការនៃសរីរៈសាស្ត្រ របស់ល្ហុងត្រូវពន្យឺត គឺនៅផ្នែកខាងលើ និងផ្នែកខាងក្រោមដីនៃដំណាំ ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើសីតុណ្ហភាពកើនដល់ ៣០អង្សាសេ ជាពិសេសស្របជាមួយនឹងការខ្វះទឹក វានឹងផ្តល់ឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ការផ្តល់ផ្លែ ។

បរិមាណទឹកភ្លៀងដែលល្អប្រសើរដល់ដំណាំល្ហុងមានកំពស់ពី ១៥០០-២០០០ម.ម ក្នុងមួយឆ្នាំ ចំពោះដីដែលមានទឹកជោគជាំពេក វាផ្តល់លក្ខណៈល្អប្រសើរសំរាប់ពពួកជំងឺផ្សិត វីរុស មីក្រូប្លាស និងណេម៉ាតូត ។

ដំណាំ ល្ហុងគឺជាប្រភេទដំណាំដែលពុំសូវរើសដីទេ ដូចនេះគេអាចដាំនៅគ្រប់ទីកន្លែង ។ ម្យ៉ាងទៀតដើម្បីទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់ ដីចាំបាច់ត្រូវមានសំណើមគ្រប់គ្រាន់ មានជីជាតិគ្រប់ PH=6-6.5 ។
ចំពោះការកំនត់ភេទរបស់ល្ហុងគេអាចកំនត់តាមរបៀបផ្សេងៗទៀតគឺ គេយកស្លឹករបស់ដើមណាមួយមកកិន ហើយច្របាច់យកទឹក បន្ទាប់មកគេយកទឹកបារ៉តមកដាក់ ។ ក្នុងករណី ដែលទឹកនោះប្រែពណ៌ជាពណ៌ផ្ទៃមេឃ ឬពណ៌ក្រហមដូចឈាម ក្រហមស្វាយ គេអាចសន្និដ្ឋានថា គឺជាល្ហុងឈ្មោល ចំពោះល្ហុងញីវិញវាមានពណ៌បៃតង ។ ក៏ប៉ុន្តែការពិតដែលយើងទទួលបានត្រឹមតែ ៨៧ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ។

ដើម្បី ទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់ គេត្រូវដាក់ជីបន្ថែម គឺបំប៉ននូវប្រភេទជីសរីរាង្គ និងអសរីរាង្គ ។ នៅពេលដែលមានអាយុពី ៣-៤ឆ្នាំឡើងទៅ ល្ហុងផ្តល់ផ្លែតូចៗ និងទិន្នផលថយចុះ ។

៥- ដំណាំក្រូច

ជាទូទៅ អាកាសធាតុ និងជាពិសេសលក្ខណៈនៃការដាំដុះនៅប្រទេសកម្ពុជាពុំអនុគ្រោះណាស់ណា ទេចំពោះការដាំដុះដំណាំក្រូចប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ ហើយវិបត្តិដែលគេតែង ជួបប្រទះញឹកញាប់នោះគឺ ផ្លែឡើងគគ្រើម ក្រាស់ ខ្លែបស្កក (ស្ពោត) ទឹកជូរ ។ កត្តាទាំងអស់នេះ គេអាចកែលំអរបាន ដោយប្រើបច្ចេកទេសសមស្រប ដោយរៀបចំប្រព័ន្ធស្រោចស្រព និងរៀបចំដាក់ជីអោយបានម៉ត់ចត់ ។

ដើមក្រូចពោធិសាត់ដុះលូតលាស់បានល្អ នៅលើដីធូរមានជាតិជ្រៅ ដីល្បាប់ PH=6.5 នៅតាមមាត់ច្រាំងស្ទឹងសង្កែ និងអូរដំបង ។ ដើមក្រូចពោធិសាត់ផ្តល់ ផលបានល្អបង្គួរលើដីធូរ នៅតាមដងស្ទឹងពោធិសាត់ដែលនៅទីនោះមានដំណាំក្រូចពោធិសាត់តាំងពី យូរយារណាស់មកហើយ ។ នៅតាមច្រាំងទន្លេមេគង្គផ្លែក្រូចពោធិសាត់មានភាពគគ្រាត ជាងនៅលើដីក្រហម ។

សកម្មភាពលូតលាស់របស់ដំណាំក្រូច ត្រូវថយចុះក្នុងសីតុណ្ហភាពក្រោម ៣២អង្សាសេ ។ គេដាំដំណាំក្រូចនៅសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ជាង ៤៧អង្សាសេ ហើយកំពស់ទឹកភ្លើងប្រចាំឆ្នាំពុំ ត្រូវតិចជាង ៨៨៩ម.ម ។ ដំណាំក្រូចអាចដុះលូតលាស់ល្អនៅលើដីដែលមាន PH=5 – 6.5 ហើយត្រូវការដីដែលមានជាតិ B Na NaCl កាបូណាត និងត្រូវមានបរិមាណទឹកក្នុងដីគ្រប់គ្រាន់ផង ។

ជា ទូទៅក្នុងលក្ខណៈធម្មតា ក្រូចពោធិសាត់អាចឱ្យផលនៅឆ្នាំទី ៥ ឯក្រូចឃ្វិច និងក្រូចឆ្មារអោយផលបានយូរជាងក្រូចពោធិសាត់ ។ ទិន្នផលក្រូចពោធិសាត់អាចឡើងរហូតដល់ ទៅ ១០តោន ក្រូចថ្លុង ១៥តោន និងក្រូចឆ្មារ ២០តោន ក្នុងមួយហិចតា ។

៦- ដំណាំមង្ឃុត

មង្ឃុត គឺវាទាមទារអាកាសធាតុក្តៅ និងសើមជានិច្ច ដីមានជីជាតិជ្រៅ ធូរ ត្រជាក់ជានិច្ច ។ គេធ្វើបណ្តុះគ្រាប់នៅក្នុងជាល ឬកន្ត្រក ពីព្រោះកូនមង្ឃុតមានរឹសកែវវែង ហើយខ្សោយពុំស៊ូទ្រាំនឹងការគាស់យកទៅដាំទេ ។ កូនដែលដុះពីគ្រាប់ពូជលូតលាស់យឺតណាស់ ដូចនេះគេចូលចិត្តប្រើវិធីផ្សាំមែកហើយផ្អោបមែកនោះ ជាមួយកូនដែលគេបណ្តុះក្នុងថ្នាល រឺផ្សាំ ដោយសំបកដែលមានពន្លក និងសាកមែក ។

ក្នុង ការដាំមង្ឃុត នៅពេលដែលវានៅវ័យខ្ចី ទាមទារអោយមានការថែទាំច្រើន គ្របគល់ដោយចំបើង ស្រោចទឹកដាក់ជីសរីរាង្គ និងអសរីរាង្គ រឺអាសូត N ។ ក្នុងករណីដែលមាន ការថែទាំត្រឹមត្រូវវានឹងផ្តល់ផ្លែនៅឆ្នាំទី ៦ ។ នៅលើដំណាំមង្ឃុត គេសង្កេតឃើញ មានសត្វកំពូងពីរបែប Hypomeces & Astycus ដែលស៊ីស្លឹក ។ គេអាចកំចាត់សត្វនេះដោយបាចម្សៅ D.D.T នៅក្រោមដើម ។

៧- ដំណាំម្នាស់

ម្នាស់ គឺជាដំណាំមួយប្រភេទដែលមានសារៈសំខាន់ ហើយផ្លែរបស់វាមានលក្ខណៈរូបរាង ពណ៌សម្បុរ ទំហំខុសៗគ្នា ហើយទំងន់របស់វាអាចប្រែប្រួលពី ៥ – ១០គ.ក្រ ឬក៏អាចលើសពីនេះផងក៏មាន ។ ប៉ុន្តែភាគច្រើនផ្លែដែលគេតែងជួបប្រទះគឺមានទំងន់ពី ២ – ២.៥ គីឡូក្រាម ។ សម៉ាសធាតុនៅក្នុងផ្លែម្នាស់មាន ប៉ិចទីន ដែលមានជាតិថ្នាំសំរាប់ស្បែក អង្គធាតុរ៉ែ ផ្សេងៗទៀតដូចជា K, Na, Ca, Mg, Fe, P, S និងធាតុដ៏ទៃទៀត ។ ម្យ៉ាងទៀតនៅក្នុងផ្លែមានសារធាតុអារ៉ូទិច មេស្រា និងវីតាមីនជាដើម ។

ម្នាស់ ជាប្រភេទដំណាំមួយប្រភេទដែលចូលចិត្តកំដៅ ។ ម្នាស់ជាដំណាំមួយប្រភេទធន់នឹងការរាំងស្ងួតហើយគេអាចដាំវានៅ តំបន់ដែលមានកំពស់ទឹកភ្លៀងរបស់វា ។ ការផ្តល់ទឹកពុំ គ្រប់គ្រាន់នៅដំណាក់កាលលូតលាស់ដំបូងធ្វើអោយការលូតលាស់របស់ដើមត្រូវ ពន្យឺតដែលជាហេតុបណ្តាលអោយការផ្តល់ផ្លែត្រូវពន្យឺតដែរ ។ ការកង្វៈទឹកនៅចុងដំណាក់កាលលូតលាស់របស់វាធ្វើអោយឆាប់មានផ្កា ផ្លែ ហើយផ្លែក៏ឆាប់ទុំ ប៉ុន្តែវាមានគុណភាពអន់ ។

គេអាចដាំដំណាំម្នាស់ បាននៅលើដីដែលមាន PH=5.5 – 6.2 និងមានអុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់ ។ ដើម្បីអោយដំណាំម្នាស់ផ្តល់ទិន្នផលខ្ពស់ 35-60 តោនក្នុងមួយហិចតា ចាំបាច់ត្រូវផ្តល់ទឹកនិងអង្គធាតុចិញ្ចឹមអោយបានគ្រប់គ្រាន់ ។ ក្នុងករណីដែលគេដាក់ជីអាសូត វាធ្វើអោយផ្លែធំ និងបន្ថយនូវភាពជូររបស់វា ។ ក្នុងករណីដែលគេដាក់ជីកាលី វាបង្កើនភាពជូររបស់ផ្លែ ។

ចំពោះផូស្វាតមានអំពើលើដីដែលខ្វះជាតិ ផូស្វ័រ ។ ការស្រាវជ្រាវបានឱ្យដឹងថាក្នុងដី ១ហិចតា ត្រូវដាក់ជីអាសូតពី ៨-១៣០គីឡូក្រាម ផូស្វាតពី ៣០-៨០គីឡូក្រាម ប៉ូតាស្យូមពី ២៧៥-៦០០គីឡូក្រាម កាល់ស្យូមពី ១០០-២០០គីឡូក្រាមនិងម៉ាញ៉េស្យូមពី ៧០-១៥០គីឡូក្រាម ។ កង្វះអាសូតនៅក្នុងដីធ្វើឱ្យទំហំ និងចំនួនរបស់ស្លឹកថយចុះធ្វើអោយស្លឹកឆាប់ចាស់ និងធ្វើអោយឡើងក្រហមជាំ បន្ថយបាតុភូតរស្មីសំយោគធ្វើអោយផ្លែតូច និងបន្ថយចំនួនខ្នែង ។ ជីអាសូត មានផលប្រយោជន៍លើដីគ្រប់ប្រភេទ និងធ្វើឱ្យម៉ាសរបស់ដើម និងផ្លែកើនឡើង ។

ដំណាំម្នាស់ត្រូវការជី N P K តាមសមាមាត្រគឺ ២:១:៥ ។ ក្នុងដំណាក់កាលទីមួយ ដែលត្រូវដាក់គឺបរិមាណ N និង K ដូចគ្នា ។ ក្នុងដំណាក់កាលទីពីរ ត្រូវដាក់បរិមាណ K អោយបាន ៣ដងច្រើនជាងបរិមាណអាសូត និងផូស្វាត ។
ក្នុងការប្រើប្រាស់ជី ចាំបាច់ត្រូវដឹងអង្គធាតុចិញ្ចឹមដែលមាននៅក្នុងដី ទឹកអុកស៊ីសែន និង Ph របស់ដី ។

៨- ដំណាំកាហ្វេ

ដើមកាហ្វេ គឺជាដំណាំដែលមានពណ៌បៃតងរហូត ឬជារុក្ខជាតិដែលមានស្លឹកស្រស់ញញឹមរហូត មានកំពស់ ៨-១០ ម ដោយមានសំបកពណ៌ប្រផេះ មែកវែងៗទន់ បែកមែកច្រើនសាខា ឬធ្លាក់លើគ្នា ។ ការចេញផ្ការបស់កាហ្វេផ្ការបស់ដំណាំកាហ្វេទាក់ទងជាសំខាន់ទៅនឹងរដូវភ្លៀង ។

ប្រសិនបើក្នុងតំបន់ដែលគេដាំការហ្វេ មានសីតុណ្ហភាពក្តៅខ្លាំងឆ្លាស់ជាមួយរដូវភ្លៀង នោះកាហ្វេនឹងផ្តល់ផ្លែបានតែម្តងទេក្នុងមួយរដូវ ប៉ុន្តែផ្លែច្រើនណាស់ ។ ផ្លែកាហ្វេទុំក្នុងកំឡុង ៥-៨ខែ ក្រោយពីពេលដែលចេញផ្កា ។ ប្រសិនបើនៅតំបន់ដែលគេដាំកាហ្វេមានភ្លៀងធ្លាក់ ២-៣ ដងបន្តបន្ទាប់គ្នា៕

សម្រួលអត្ថបទដោយ៖ អ៊ាង សុផល្លែត
សូមរក្សានូវទម្រង់អត្ថបទដើមទាំងស្រុង នូវរាល់ប្រភពដែលយកអត្ថបទរបស់ខ្ញុំទៅចែកចាយបន្ត។
(ដកស្រង់ចេញពី ខេមបូឌាអេចបេ្រសញូស៍)